BLOCKCHAIN HAYATIMIZI NASIL ETKİLEYECEK?

“Internetin hükümetlerin etkisini azaltacak önemli bir gücü olacağına inanıyorum. Geliştirilmesi gereken tek bir eksiği var, o da güvenilir bir e-para.”

Milton Friedman

Blockchain ve Bitcoin’i daha sık duyar olduk. Bu da bende, pek yakında tanışacağımız hissini uyandırıyor. Mayıs sayısında “Blockchain Ekonomisi” başlıklı yazımda ekonomiye etkisini konuşmuştuk. Şimdi de Blockchain hayatımıza girdiğinde nasıl etkileneceğimize bir göz atalım.

Blockchain’i Hatırlayalım

Blockchain dağıtık bilgisayar sistemleri aracılığıyla, işlemlerin merkezi olmayan bir yapıda tanımlandığı bir işletim altyapısı. Bu altyapı sayesinde partiler arasında yapılan işlemlerin merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmesine, onaylanmasına ve mutabakat sürecine gerek kalmıyor; çünkü bu yapı süreçteki herkesin izleyebileceği ancak asla değiştiremeyeceği bir kayıt defteri, kayıt sistemi sunuyor.

Blockchain kimin neye ve ne zaman sahip olduğuna ilişkin karmaşık matematiksel fonksiyonları kullanarak güvenilir ve doğruluğu kesin kayıtlar yaratıyor. Diğer bir deyişle, Blockchain alacak, borç ve diğer işlemleri içeren bir muhasebe defteri gibi, tüm işlemleri bozulamaz ve silinemez şekilde oluşturup, saklıyor.

BLOKCHAIN PARASI

Blockchain platformunun sağladığı önemli imkanlardan biri kripto paralar. Kripto para ekonomisini “sahipsiz ekonomi” olarak da tanımlayabiliriz. Çünkü bu para biriminin bir sahibi, düzenleyeni ya da bir Merkez Bankası yok, hatta bu paralar banknot olarak basılmadığından aslında fiziken mevcut bile değil.

Kulağımıza en çok çalınan kripto para birimi Bitcoin…

Bitcoin’i nasıl alırım, nasıl satarım, nasıl transfer ederim diye merak ediyorsanız, kısaca özetleyeyim.

BITCOIN İŞLEMLERİ

Öncelikle Bitcoin alabilmek için bu işi yapan belli başlı internet sitelerine üye olunuyor. Akabinde kullanıcının Banka hesabından internet sitesinde açtığı hesabına para göndermesi gerekiyor. Transfer edilen tutarların kontrolleri yapıldıktan sonra ilgili tutar web sitesindeki kullanıcı hesabına geçiyor.

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte, bu internet siteleri üzerinden Bitcoin alınıp satılabiliyor.

Diğer para birimlerinde olduğu gibi Bitcoin’in de bir alış/ satış kuru, borsa ve piyasası var. Alış/ satış kurları piyasa tarafından belirleniyor. Bitcoin’i olan kullanıcı, kripto paralarını bu internet sitesindeki hesabında tutabileceği gibi kendi cüzdanına transfer ederek güvenli bir şekilde saklayabiliyor.

Aslına bakarsanız, bu sitelerdeki kullanıcı hesaplarına yatırılan tutarlar devlet güvencesinde değil. İlgili internet sitesinin bilgisayar korsanlarınca ele geçirilmesi ya da şirketin iflası halinde yatırılan bu tutarların hiçbir garantisinin bulunmadığını söylemem lazım. Yasalarla regüle edilmemiş bir hizmet olduğundan, buraya para yatıran kullanıcıların dikkatli olmaları şart.

BITCOIN CÜZDANLARI

Bitcoin’leri saklamak için birçok farklı cüzdan alternatifi bulunuyor.

Bu cüzdanlar, Bitcoin alma, gönderme, saklama, Bitcoin bakiye ve hareketlerini görüntüleme işlemlerini yapabiliyorlar. Cüzdan servisleri her işlemde Global Blockchain üzerindeki Bitcoin adresleriyle bağlantı kurarak, kullanıcıya ait Bitcoin kayıt defterinin hareketlerini ve bakiyesini izleyerek, kendi üzerinde tuttuğu bilgileri buna göre güncelliyorlar.

Bitcoin cüzdanlar; web tabanlı, mobil, masaüstü, USB ya da çok imzalı olmak üzere birbirinden farklı seçenekleri barındırıyor. Bitcoin cüzdanının sunduğu en önemli özellik, Bitcoin’lerin saklandığı adresin üretilebildiği oldukça uzun harf ve rakamlardan oluşan “Private Key”i yani “Özel Şifre”yi saklaması. Bu “Özel Şifre”yi bilen kişi bu adresteki Bitcoin’lerin kontrolünü de eline geçirmiş oluyor. Dolayısıyla, cüzdanın temel özelliği bu “Özel Şifre”nin üretilmesi, kullanılması ve güvenli bir şekilde korunması.

HAYATIMIZ NASIL DEĞİŞECEK?

Bitcoin almak, satmak, transfer etmek, Bitcoin ile ödeme almak/ ödeme yapmak gayet basit görünüyor bence. Blockchain sayesinde ticari işlemlerde aracılara gerek kalmayacak gibi duruyor. Süreçteki her parti, ilişkili olduğu ticari işlemle ilgili Blockchain üzerinden geri bildirim verdiğinde, bu bildirim herkes tarafından izlenebilir ama değiştirilemez olacak. Bu da sistemi güvenilir hale getirdiği gibi, mevcut durumda bu garantileri veren aracıların da ortadan kalkmasını sağlayacak.

Blockchain sistemi özellikle ticari anlamda iş yapma biçimlerini ve bireylerin aldıkları hizmetlerin şeklini değiştirecek. Her sektöre farklı bakış açıları, yaratıcı iş modelleri kazandıracak diye düşünüyorum.

Jeremiah Owyang ve Jaimy Szymanski tarafından yazılan “Her Endüstri İçin Blockchain Fırsatları” raporunda iş sektörleri bazında aşağıdaki konulara değinilmiş;

-        Yasal: Blockchain üzerinde tutulan “Akıllı Sözleşmeler” sayesinde ürün ve hizmetlerin dağıtımında ya da el değişiminde yasal mercilerin müdahalesine gerek kalmayacak.

-        Tedarik Zinciri: Blockchain’in dağıtık kayıt defteri yapısının kullanımıyla, tedarik süreci şeffaf hale gelecek, yüklemeler ve sürece ilişkin tüm tedarikçi bilgilendirmeleri Blockchain üzerinden yapılarak güvenilir bir süreç oluşturulacak.

-        Devlet: Blockchain vatandaşlara ilişkin kimlik, kişisel bilgi, adli sicil ve biyometriklerin elektronik ortamlarda bozulmadan güvenle saklanmasını sağlayacak.

-        Enerji: Enerjinin merkezi olmayan bir yapıda dağıtılabilmesi, tüketimin mikro işlemlerle Blockchain üzerinden iletilerek doğrulanması ve ödemelerinin de bu şekilde garanti edilmesi mümkün olabilecek.

-        Gıda: Blockchain kullanımı ile gıda zinciri izlenebilir hale gelecek, ürün menşei, işlenmesi, son kullanım tarihi ve saklama ısıları gibi bilgiler şeffaf bir şekilde baştan sona gözlemlenebilecek.

-        Perakende: Uçtan uca ürün bilgisi, malın yüklemesi, faturalandırma ve Bitcoin ile ödeme Blockchain üzerinden güvenli bir şekilde yapılabilecek.

-        Sağlık: Medikal kayıtların Blockchain üzerinde tutulması, biyometrik kontrollerle bu kayıtların güncellenebilmesi ile birlikte hastaya ait kayıtların şeffaf biçimde hastanın kullanımına sunulması sağlanacak.

-        Sigorta: Akıllı cihazların ve otonom arabaların sigorta sağlayan şirketlere gönderecekleri düzenli statü bildirimleriyle birlikte, prim maliyetleri azalacak ve denetim ihtiyacı kalmayacak.

-        Seyahat ve Konaklama: Blockchain üzerinde tutulan yolcu seyahat belgeleri sayesinde seyahat ve konaklama sürecindeki bürokrasi azalacak.

BELİRSİZLİKLER

Blockchain ve Bitcoin gelecekte sık duyacağımız kavramlar. Ancak geliştirilmesi gereken birçok yönü olduğunu düşünüyorum.

Bunlardan en önemlisi de Bitcoin alım satımı yapan şirketlerin ne kadar güvenli olduğu. Bu şirketlerin lisanslanması, denetlenmesi, sistemsel altyapılarının güvenli olup olmadığı ile tüketicinin hizmet alacağı şirketi seçerken nelere dikkat etmesi gerektiği gibi hususlar ilk bakışta aklıma gelenler.

Diğer yandan, Blockchain teknolojisinin aracıları ortadan kaldıracağı ve bundan hareketle işlem maliyetlerinin azalacağına ilişkin söylemleri tedbirli karşılıyorum. Zira bu sistemden hizmet alacak olan kişi ve kurumların ne tür masraf ve harcama kalemleriyle karşı karşıya kalacağı da şu anda belirsizliğini koruyor. Örneğin dış ticaret işlemlerinde beklenen akreditif, muhabir banka işlemleri gibi süreçlerin ortadan kalkabileceğini öngörüyorum, ancak bunun yerini alacak olan Blockchain sistemi ile Bitcoin ödemeleri maliyetlerde nasıl bir avantaj getirecek göreceğiz.