Fintek Dünyası

Soru bana kimin izin vereceği değil, beni kimin durdurabileceği.

Ayn Rand

Fintek Dünyası

Ağustos ayında yaşadığımız döviz fiyat artışlarının, finans sektörüne ve diğer sektörlere olan etkilerini yakın gelecekte gözlemliyor olacağız. Fintekler de bundan mutlaka nasibini alacaktır diye aklımdan geçirsem de, ben bardağın dolu tarafını görmekten yanayım. Yani krizi fırsata çevirerek, buradan daha güçlü bir şekilde çıkmanın mümkün olduğuna inanıyorum.

Nasıl mı?

Krizle beraber, bankaların ve finansal sektörün kendi iç dinamiklerine göre alacakları bir dizi önlem olacaktır. Her kriz döneminde olduğu gibi, evvela giderleri kısarak ve sonrasında da operasyonel verimliliği arttırma arayışlarına gidileceğini tahmin etmek güç değil.

Bankacılık yaptığım yıllarda edindiğim tecrübelerimi gözden geçirdiğimde, finansal kurumların alabilecekleri olası tedbirleri aşağıda sıralamaya çalıştım. Sanırım fintekler de kendilerine buradan yeni iş fırsatları çıkaracaklardır diye düşünüyorum;

-        Banka ve finansal kurumlar giderlerini minimize edebilmek için, operasyonel süreçlerini gözden geçirerek bunlardan bazılarını daha ucuza dışarıdan hizmet olarak almak isteyeceklerdir.

-        Benzer şekilde beklenen kâr marjının yakalanamadığı finansal ürün ve hizmetlerin finteklerle işbirliği yapılarak yeni bir iş modeliyle daha ucuza ve daha kaliteli bir hizmet seviyesiyle tasarlanması gündeme gelebilecektir.

-        Müşteri memnuniyetinin sağlanması için yapılacak düzenlemeler ile yenilikçi ürün ve hizmetlerin sunulması noktasında; kaynak ayırarak yeni yatırım yapmak yerine, bu süreçlerin finteklere kaydırılması sözkonusu olabilecektir.

Fintek yöneticilerinin bu alandaki ihtiyacı öngörmeleri ve sağlam çözüm önerileriyle banka ve diğer finansal kurumların kapılarını çalmaları bu dönemin atlatılmasına fayda sağlar kanaatindeyim.

Finteklerin İşi Kolay mı?

Ülkemizde finteklerin işi aslında hiç de kolay değil. Güçlü bir partner ile ilerleyen fintekler çok daha şanslı. Bu şanslarını da geliştirdikleri ürün, hizmet ya da süreçle bağlantılı olarak kendileri yaratıyorlar aslında. Fark yaratan fintekleri değerlendirdiğimde ise gözüme çarpan özellikleri şöyle;

• Yenilikçi, ayakları yere basan, yeni iş fikirleri ve imkânları yaratabilen
• Klasik bir ürün ya da hizmetten bahsediyorsak dağıtım kanalı, piyasa bilinirliği, repütasyon ve kalıcılık anlamında güven veren
• Sağladığı ürün ve hizmeti en kaliteli, en hızlı ve en ekonomik şekilde sunabilen finteklerin uzun vadede çok başarılı ve kalıcı olacaklarını düşünüyorum.

Finteklerin Gelişimine Uygun Bir Ortamımız Var mı?

Finteklerin Türkiye’deki mazisi çok da eski değil.

Hatırlayacağınız gibi “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” 2013 Haziran’ında kabul edilerek, bir yılın sonunda yürürlüğe girmişti. O tarihten bugüne, BDDK’nın kurumsal internet sitesinde yayınlanan listelere göre 30 ödeme kuruluşu ve 12 elektronik para kuruluşu faaliyet izni almış görünüyor.

Finteklerin ülkemizde adını duyurması, ciddiye alınması ve nihayet pazarda bir yere sahip olabilmeleri bu yasal düzenlemeden sonradır. Öncesinde Bankaların kapılarını aşındıran bu oluşumları bankacılar pek de ciddiye almazlar, hatta “piyasa payımızı, müşterilerimizi, dağıtım kanallarımızı durup dururken neden paylaşalım?” diye düşünürlerdi.  Bankacıların bu anlamda temkinli davranmaları bence çok da doğaldı. Zira, o dönemde yasal bir çerçevenin bulunmamasından dolayı bu durumu kullanan kötü örnekleri de piyasada görmekteydik.

Şimdi ise finteklerle işbirliği öngören ve bu alanda bir strateji geliştiren birçok banka mevcut. Ancak, bu vizyonun ve hedeflerin samimiyeti de halen tartışılır. Neden derseniz, istisnalar olsa da, fintek stratejisi ortaya koyan bankaların halen tam anlamıyla açık bir api platformu bulunmuyor. Ayrıca finteklerle işbirliği yapılarak geliştirilecek yeni ürün ve hizmetlerin de tarihlendirilmiş bir yol haritasını halen göremiyoruz.

Özetle, mevcut ekosistemimizin halen Finteklerin gelişimi ve büyümesi açısından henüz olgunlaşmadığını söylemek mümkün.

Peki Ne Yapmalı?

BKM’nin Ernst & Young ve Fintek İstanbul ile birlikte hazırladığı “Türkiye FinTech Ekosisteminin Gelişimi için 23 Öneri” raporunda da belirtildiği gibi;

• Bankalar ve finansal kuruluşlar fintekleri rakip olarak görmeden ve yok saymadan işbirliği yaparak yeni iş modelleri geliştirebilirler.
• Fintek ekosisteminin daha hızlı gelişebilmesi ve globalde rekabet edebilecek, iş yapabilecek konuma gelebilmeleri için finteklere ve innovasyona yönelik yasal düzenlemelerin yapılması gerekiyor.
• Yanı sıra, bu sektöre uzman ve iş bilgisi olan yeni kadroların yetiştirilmesi için eğitim kurumlarına da görevler düşüyor.

Dünyadan Fintek Notları

İngiliz Financial Conduct Authority (FCA), Şubat ayında ilk kez açtığı “küresel test havuzu”nu resmileştirme planlarının bir parçası olarak “Finansal Global Innovasyon Network”ünü açıkladı. Test havuzları, şirketlerin geçici yetkiye sahip yenilikçi ürünlerini karşılıklı test etmelerine izin vererek, ürünlerin piyasaya sürülme zamanını ve maliyetini düşürmeyi hedefliyor. Böylece yeni kurulan fintek şirketlerinin daha hızlı ve daha kolay bir şekilde finansman sağlaması da mümkün olabilecek.

İngiltere’nin yanı sıra buna ilgi duyan başka ülkeler de yok değil. Finteklerle ilgili yenilikleri hızlandırmak ve bu alanda uluslararası merkezler yaratabilmek için pek çok ülkenin finansal düzenleyicileri de bu amaca yönelik niyetlerini ortaya koyuyor.

İngiliz FCA’in 7 Ağustos 2018’de kurumsal internet sitesinde yayınladığı bildiriye göre; İngiltere, ABD, Fransa, Hong Kong, Birleşik Arap Emirlikleri, Kanada, Avustralya, Bahreyn ve Singapur finansal sektör düzenleyicileri Fintech'lerin büyümesini teşvik etmek için bir araya geldi. Bu yeni duyurulan birliktelik, finteklerin birçok ülkede yeni ürünleri denemelerine imkân sağlayacak bir altyapının oluşturulmasını aşağıdaki başlıklarla destekliyor.

• Farklı ülkelerde faaliyet gösteren finteklerin karşılaştıkları ortak zorlukların aşılabilmesi için katılımcı ülkelerin finansal düzenleyicileri işbirliği yapacaklar.
• Yeni fikirlerin uluslararası pazarlara daha hızlı girebilmesi için birlikte hareket edilmesi hedefleniyor.
• Yeni projeleri için diğer ülkelere test başvurusunda bulunan finteklere şeffaf ve adil davranılması amaçlanıyor.
• Yapay zekâ, blockchain, veri koruma, menkul kıymetlerin düzenlenmesi, müşterini tanı ilkeleri ve kara para ile ilgili iş modellerinin ve bunlara ilişkin teknolojik gelişmelerin desteklenmesi öngörülüyor.

Son söz; bu gelişmelerin içinde yer alabilmek için harekete geçmek şart.