Güney Kıbrıs Parlamentosu Mevduat Vergisini Redetti

Son gelişmelere göre; Güney Kıbrıs Parlamento'su Mevduata Vergiyi reddetti, Avrupa Merkez Bankası likidite sağlayacağını duyurdu.

Mudilerin tasarruflarının kutsal olduğuna dair önceki AB uygulamaları Güney Kıbrıs uygulaması ile yıkılıyor, uluslararası kreditörler, adaya ve bankacılık sistemine yapacakları 10 Milyar Euro tutarındaki yardım karşılığında mevduatlar üzerinden vergi alınması konusunda bu hafta sonu anlaştılar.

Bu uygulamanın piyasada kargaşaya neden olacağı ve Euro bölgesindeki diğer emsal zayıf ekonomilerin de benzer durumla karşı karşıya kalabileceğine ilişkin riskler mevduat sahiplerini ve yatırımcıları tedirgin etti.

Euro, Pazartesi gününün erken saatlerinden itibaren Asya piyasalarında düşüşe geçti. Euro/ Dolar paritesi Binde 2 oranında geriledi.

Pazartesi öğleden sonra, Güney Kıbrıs'ın 56 üyeli parlamentosunda tasarrufların bir kısmına el konularak yeniden sermayelendirilmesi konusu oylanacak, ancak Parlamentonun bunu onaylaması gene de kesin değil.

Parlamentodaki üç partinin de mutlak çoğunluğu bulunmadığından, Pazar gününe planlanan vergi oylaması bir konsensüs oluşturmak ve temsil edilen partilere daha fazla zaman tanımak için ertelenmişti.

Büyüyen kamu tepkisiyle karşı karşıya kalan, Rum Maliye Bakanlığı yetkilileri küçük tasarruf sahiplerini korumak için Pazar günü kreditörlerle görüşmelere başladı.

Bu konuyu yakından takip eden kaynaklara göre, 100,000 Euro’nun altındaki mevduatlar için planlanan vergi oranının yüzde 6,7 'den yüzde 3.0'e indirilmesine çalışılıyor.

Bu tutarın üzerindeki mevduatlara uygulanacak verginin ise daha sonra yüzde 9,9’ dan yüzde 12,5 'e yükseltilmesi planlanıyor

Vergi haberi sonrasında hafta sonu Güney Kıbrıs'taki nakit ödeme noktalarında hemen çalışma başlatıldı ve Güney Kıbrıs Merkez Bankası tarafından Parlamento’dan karar çıkana kadar Bankaların Perşembe gününe kadar kapalı kalacağı açıklandı.

Bundan üç hafta önce göreve gelmiş bir muhafazakar olan Kıbrıs Rum Kesimi Cumhurbaşkanı Nicos Anastasiades, mevduat üzerinden alınacak olan verginin düzensiz bir iflasın alternatifi olduğunu söyledi.  Bir televizyon konuşmasında, “bu acı oldu ama, sonunda ekonominin istikrara kavuşmasında ve düzlüğe çıkılmasında önem bir rol oynayacaktır." dedi.

Anastasiades, mevduatlarının bir kısmını vergi olarak ödeyen tasarruf sahiplerine ait kayıpların, ticari bankaların hisseleri veya yakın gelecekte doğal gaz kaynaklarının keşfedilmesi ile elde edilecek gelirlerle tazmin edileceğini söyledi.

Güney Kıbrıs’ın iflasını önlemek adına Avrupa Merkezli olarak düzenlenmiş mevduat vergisinin küçük tasarruf sahipleri için yumuşatılması konusunda Hükümetin hazırladığı öneri paketi Mecliste oylanacak.

Ancak, birçok Parlamenter bu konuda ikna olmuş değil.

Olayın Arka Planı;

2011 yılı ortalarında, Atina’ya verilen ikinci destek paketinin bir parçası olarak Almanya Avrupa Merkez Bankası’na Yunan tahvillerinde bir kesintinin şart olduğu konusunda ısrarcı olmuştu.  Sonuçta Almanya haklı çıktı, kriz küçük Yunanistan'dan İspanya ve İtalya’ya bulaştı. Çıkan finansal kriz, 2011 yılının ilk yarısında Alman ekonomisini de durgunluğun eşiğine itti.

Yunan tahvilleri Alman vergi mükelleflerinin vergilerine mal oldu ve bu durum Alman devlet bankalarının zararlarına doğrudan 12 Milyar Euro kadar ekledi. Zayıflayan Alman ekonomisinden kaynaklanan dolaylı zararlarla birlikte, bu işin Alman vergi mükelleflerine toplam maliyeti muhtemelen  20 milyar Euro’yu aştı. Bu durum Avrupa Merkez Bankası’nın Ağustos 2012’deki müdahalesiyle durdu ve yılın kalan yarısında Alman ekonomisi diğer Euro Bölgesi üyeleriyle birlikte yukarıya doğru ılımlı toparlanmaya geçti.

Yunanistan ve Kıbrıs yakından bağlantılı olduğundan, sonunda Yunan tahvillerinin %80’i için yapılması gereken kesinti de Kıbrıslı bankaların sermaye tabanından silindi. Şimdi, Kıbrıs Rum Kesimindeki bankaların yeniden sermayelendirilmesi gerekli.

Güney Kıbrıs’ın kurtarılması için, Almanya ve diğer bazı ülkelerde banka mevduatları için bir kesinti konusunda ısrar ettiler. 10 milyar Euro’luk yardım paketi için Euro Bölgesi Maliye Bakanları koşul olarak,  100 bin Euro altındaki mevduatlar için %6,75,  üstündeki mevduatlar için ise %9,9 vergi alınmasını istediler. Bu vergiler ile toplam 5,8 milyar Euro gelir elde edilmesi öngörülüyor.

Basında çıkan haberlere göre, Güney Kıbrıs banka mevduatlarının yaklaşık olarak üçte biri yabancılara ait.

Son haftalardaki tartışmaların ardından, Güney Kıbrıs banka mevduatlarından yapılacak olan kesintiler sürpriz olmadı. Destek paketinin diğer bir detayı da kurumlar vergisinin %10 'dan % 12.5’ye çıkartılması ​​ve kara para aklamaya karşı sıkı denetimler getirilmesi.

Güney Kıbrıs’ın ekonomisi küçük. Fakat Euro bölgesine de bulaşabilir. Şimdi başka bankalarda Euro mevduatı olan mevduat sahipleri bunu münferit bir durum olarak mı görecekler, ya da potansiyel bir örnek olarak mı? Temmuz 2011’de, Yunan borç krizinin izole bir olay olacağına dair AB güvencesi varken tahvil piyasalarında genel bir panik yoktu. Özellikle Yunanistan ve İspanya’daki Bankacılık sistemlerinin hassasiyeti göz önünde bulundurulduğunda, güveni tesis etmek üzere alınacak tedbirlerin mali ve ekonomik tahribata da yol açabileceği düşünülebilirdi.

 Güney Kıbrıs Banka mevduatlarına konulan özel vergi bazı riskler taşıyor tabii ki. Ancak, bunun bulaşıcılığı konusunda iyimserlik hakim. Bunun nedeni, 2011 yılının ortalarında, Avrupa’nın İtalya ve İspanya ‘yı desteklemek için yeterince büyük bir güvenlik ağı yoktu. Şimdi ise Avrupa Merkez Bankası yapılacak reformlarla tüm ülkeleri Euro içinde tutma vaadi ile böyle bir güvenlik ağının oluşmasını sağladı. Piyasalar ve banka mevduatları bu güvenlik ağı nedeniyle, muhtemelen sakin kalacaktır.

Güney Kıbrıs'taki yardım anlaşmasının olumlu bir tarafı var, o da Banka mevduatlarındaki kesinti sayesinde Almanya ve diğer bazı Kuzey Avrupa ülkeleri için bundan sonraki anlaşmaların onaylaması çok daha kolay hale gelecektir. Bu da potansiyel bulaşma risklerini kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir. 

Referanslar: 

1- Reuters

2- Holger Schmieding